Dzień otwarty rewitalizacji i warsztat diagnostyczny - raport

Dzień Otwarty Rewitalizacji

28 grudnia 2016r. w Urzędzie Miejskim w Rykach odbył się dzień otwarty Rewitalizacji z udziałem mieszkańców, przedsiębiorców, przedstawicieli Urzędu, Starostwa Powiatowego, jednostek organizacyjnych gminy – Ośrodka Pomocy Społecznej, Miejsko-Gminnego Centrum Kultury oraz placówek oświatowych.

Celem dnia otwartego było przedstawienie głównych informacji nt rewitalizacji i korzyści wynikających z zaangażowania się w ten proces. Spotkanie rozpoczęło się od przywitania uczestników i przedstawienia prowadzących oraz wszystkich uczestników spotkania. Następnie omówione zostały prezentacje wprowadzające do tematyki rewitalizacji.
W tej części zostały przedstawione główne definicje dotyczące rewitalizacji oraz akty prawne i wytyczne regulujące proces rewitalizacji. Szczególny nacisk został położony na odejście od postrzegania rewitalizacji jako procesu zmian infrastrukturalnych i modernizacyjnych, do wskazania działań ukierunkowanych na poprawę jakości życia mieszkańców i tworzenia więzi lokalnej społeczności. Wyjaśnione zostały również główne różnice między gminnym a lokalnym programem rewitalizacji oraz wskazane zostały podstawowe źródła finansowania w ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych.

Podczas drugiej prezentacji przedstawiono główne mechanizmy partycypacji społecznej oraz drabinę partycypacji, którą tworzy informowanie, konsultowanie i współdecydowanie. Następnie przedstawiona została rola konsultacji społecznych oraz ich formy.

Kolejna prezentacja dotyczyła społecznego aspektu rewitalizacji. Pokazana została wieloaspektowość programu rewitalizacji oraz określeno interesariuszy programu. Uczestnicy poznali korzyści, jakie może przynieść włączenie społeczności lokalnej. W ramach tej części zostały przedstawione dobre praktyki z następujących miast: Cork (Irlandia), Chojnice, Połczyn-Zdrój, Przasnysz oraz Nałęczów. Następnie uczestnicy mieli możliwość zadawania pytań odnośnie prezentacji bądź nurtujących ich kwestii związanych z rewitalizacją.

Warsztat diagnostyczny

Celem warsztatu była identyfikacja problemów i zjawisk negatywnych występujących na obszarach rewitalizacji oraz wskazanie potencjałów tych obszarów. Spotkanie rozpoczęło się od przedstawienia etapów realizacji projektu. Następnie zaprezentowana została metoda wyznaczenia obszaru zdegradowanego i do rewitalizacji. Kolejnym krokiem było przedstawienie wstępnych wyników analiz przygotowanych na podstawie pozyskanych danych ilościowych. Obszary, które wstępnie zostały wybrane do rewitalizacji to:

• Stare Miasto
• Krasnogliny
• Lasoń
• Podwierzbie
• Stawy - Karasiówka

Druga część spotkania poświęcona była pracy warsztatowej. W związku z tym, że w spotkaniu uczestniczyli przede wszystkim przedstawiciele sołectwa Stare Miasto praca warsztatowa dotyczyła tego obszaru. Uczestnicy pracowali w podziale na 3 grupy:

• zespół ds. społecznych,
• zespół ds. gospodarczych,
• zespół ds. przestrzenno-funkcjonalnych.

Zadaniem uczestników było zidentyfikowanie problemów w poszczególnych sferach, ale także mocnych stron, atutów, które można wykorzystać przy planowaniu działań
rewitalizacyjnych. Aby określić te elementy uczestnicy odpowiadali na następujące pytania:

1. Jakie występują negatywne zjawiska, problemy, czego brakuje w sferze?:
   
   • społecznej,
   • przestrzenno-funkcjonalnej,
   • technicznej,
   • środowiskowej,
   • gospodarczej
2. Jakie są przyczyny problemów?
3. Jakie są największe atuty wyznaczonego obszaru?

Wyniki pracy warsztatowej:

Sfera społeczna – zidentyfikowane problemy:

• Bezrobocie, którego przyczyną z jednej strony jest brak wykształcenia , odpowiednich kwalifikacji, a z drugiej strony brak motywacji do podjęcia pracy. Marazm, a także złe wzorce rodzinne przekazywane z pokolenia na pokolenie – to kolejne przyczyny bezrobocia. Z problemem tym wiąże się także kwesta szeregu uzależnień, brak perspektyw, które mogą one utrudniać podjęcie pracy zarobkowej.
• Chuligaństwo i wandalizm, które może być skutkiem nudy, braku środków do życia wynikających z bezrobocia, ubóstwa. To także efekt przejmowania złych wzorców do naśladowania, braku autorytetów i chęci przynależenia do określonej grupy społecznej. Problem ten często dotyka osoby uzależnionione i wykluczone społecznie.
• Nałogi i uzależnienia - są w pewnym stopniu efektem łatwej dostępności do używek (mety alkoholowo-papierosowe). Tak jak w przypadku innych problemów społecznych jest to także kwestia przejmowania złych wzorców rodzinnych, pewnych zwyczajów i tradycji funkcjonujących zazwyczaj w rodzinach patologicznych. Chęć sięgania po używki wynika także z nudy, spowodowanej brakiem perspektyw pracy oraz brakiem zainteresowań i wiążących się z tym brakiem ofert spędzania czasu wolnego i braku miejsc do uprawiania sportu i rekreacji.
• Niewystarczająca oferta spędzania czasu wolnego, która wynika z dużej powierzchni sołectwa i trudnościami w dostępnie do centrum sołectwa z obszarów peryferyjnych. Na terenie sołectwa brakuje również oferty dla osób w średnim wieku. Znaczącym problemem w tym obszarze jest brak infrastruktury sportowej, placu zabaw, terenów zielonych i rekreacyjnych, a także ścieżek rowerowych.
• Brak inicjatyw społecznych, brak integracji i zaufania wynika ze sposobu myślenia, częściowego wykluczenia i stereotypów funkcjonujących wśród społeczeństwa odnośnie mieszkańców obszaru Starego Miasta. Jednocześnie znaczna część mieszkańców tego obszaru charakteryzuje się roszczeniową postawą i niską świadomością społeczną związaną z tym, jak duży wpływ mają na otoczenie.

Sfera gospodarcza – zidentyfikowane problemy:

• Duża liczba pustostanów (głównie prywatnych) – jest to skutek m.in. wysokich
  czynszów zarówno lokali usługowych jak i mieszkalnych, co ogranicza liczbę chętnych do zajęcia tych lokali; duża liczba pustostanów to także skutek migracji mieszkańców zazwyczaj poza granice miasta.
• Brak miejsc parkingowych, ruch jednokierunkowy na ul. Poniatowskiego – dużym utrudnieniem do prowadzenia działalności gospodarczej na Starym Mieście są także trudności komunikacyjne oraz problemy ze znalezienie miejsca parkingowego. Wiąże się to z parkowaniem na ul. Poniatowskiego i na Rynku przez pracowników okolicznych sklepów i firm.
• Mało miejsc pracy, niskie wynagrodzenia.
• Malo efektywna polityka urzędu pracy dotycząca staży, brak kontynuacji zatrudnienia na umowę o pracę (zatrudnianie kolejnych stażystów).
• Brak instytucji otoczenia biznesu i wiążące się z tym niewielkie wsparcie dla nowych i już istniejących przedsiębiorców.

Sfera przestrzenno-funkcjonalna – zidentyfikowane problemy:

• Zły stan infrastruktury technicznej, w szczególności drogowej, chodnikowej, w tym infrastruktura niedostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych – jest to efekt zaszłości z ubiegłych lat i braku zainteresowania tym problemem.
• Brak wypożyczalni np. rowerów – do tej pory nie było zainteresowania w tym temacie, brakowało pomysłu na rozwinięcie tego przedsięwzięcia, niemniej jednak wypożyczalnia rowerów z jednej strony ułatwiłaby poruszanie po gminie, a z drugiej strony stanowiłaby atrakcję turystyczną i ciekawą możliwością rozwoju oferty sportowo-rekreacyjnej.
• Brak odpowiedniej liczby parkingów, co wiąże się z potrzebą wyłączenia ruchu na części ul. Poniatowskiego.
• Korkujące się ulice, większa liczba pojazdów w okolicy Starego Miasta.
• Zły stan i estetyka budynków w obrębie Starego Miasta - przede wszystkim budynków komunalnych, co jest efektem niewystarczających środków finansowych na ich remont i modernizację.
• Brak publicznych toalet, których budowa została pominięta przy wcześniejszym projekcie rewitalizacyjnym dotyczącym Starego Rynku.
• Niewystarczające obszary zieleni miejskiej – części terenów zielonych została zlikwidowana.
• Zdewastowany teren wokół Stawu Buksa, na który gmina nie ma wpływu ze względu na to, że jest to teren prywatny.
• Zły stan infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej, obecny stan wynika z upływu czasu i braku odpowiednich, cyklicznych prac modernizacyjnych.
• Brak miejsc spotkań, integracji.
• Brak miejsc zabaw (niewystarczająca oferta dla dzieci i dorosłych), brak pomysłów na poszerzenie tej oferty i niewystarczające zaangażowanie podmiotów np. organizacji pozarządowych, które mogłyby zająć się tym tematem.
• Brak przejścia dla pieszych nad Zalesianką i dojścia do targowiska oraz jego lepszego zagospodarowania.

Sfera społeczna – atuty:

• miejsce z historią (Żydzi, Skalscy itd.)
• żywe centrum miasta
• przekaz pokoleniowy
• potencjał turystyczny
• dostęp do akwenów wodnych
• baza wypadowa dla wycieczek pieszych i rowerowych
• atrakcyjnie zagospodarowany rynek - rynek miejski z fontanną
• sąsiedztwo stadionu miejskiego
• dobre usytuowanie komunikacyjne (przy drodze krajowej 17, przystanek BUS)
• dobra baza do imprez plenerowych
• komenda hufca ZHP

Sfera gospodarcza – atuty:

• nowy skwerek z placem zabaw
• kwiaciarnia - upiększa rynek
• położenie centralne – skupienie handlu
• stawy
• turystyka – rekreacja w przyszłości
• historia

Sfera przestrzenno-funkcjonalna – atuty:

• centralne położenie
• nagromadzenie obiektów handlowych i usługowych
• stawy: Buksa i Skalski - możliwość stworzenia infrastruktury turystycznej i noclegowej
• Brzezinka - stworzenie szlaków rowerowych, pieszych i spacerowych
• budynek po Komendzie Policji
• pływalnia powiatowa
• skwer przy. ul. Szkolnej
• park miejski
• otoczenie okołobiznesowe
• czwartkowe lokalne targi
• pozostałości po starym kirkucie